De congestie van het Nederlandse stroomnet zorgt voor problemen bij ondernemers die hun bedrijfsactiviteiten willen verduurzamen of uitbreiden. Ondernemer Jan Ros van La Coquerie in Arnhem werd onaangenaam verrast toen hij zijn 3 gasovens verving door 4 elektrische ovens en zijn leveringscapaciteit ontoereikend bleek. Bekijk de video of lees het volledige interview met Jan Ros.
La Coquerie is van oorsprong een cateringbedrijf. Inmiddels is de onderneming van Jan Ros gespecialiseerd in de productie van ambachtelijke soepen, quiches en maaltijden. Een markt waar muziek in zit. Jan Ros: “We groeien enorm, met name in het buitenland. We leveren onze producten naast onze Nederlandse thuismarkt in Denemarken, Zweden, Noorwegen, Duitsland en België. In 2023 groeide onze afzet 50% en in 2024 verwachten we opnieuw een toename van 20%. Het businessmodel is gezond en we hebben een mooi toekomstperspectief.”
Boze brief
Om productie op te kunnen schalen en aan de stijgende vraag te voldoen, investeerde La Coquerie in nieuwe apparatuur. “Ik verving in februari 2023 mijn 3 gasovens door 4 elektrische ovens. Een investering van 3 ton en een mooie stap naar een toekomst zonder fossiele brandstoffen dacht ik. Het was geen probleem om ze aan te sluiten en alles werkte volgens plan. Tot ik een maand later meteen een boze brief kreeg van netbeheerder Liander omdat mijn verbruik te hoog was.” In eerste instantie dacht Jan nog dat het probleem snel op te lossen zou zijn. “Ik ben ondernemer, dus ik kijk altijd vooruit. Toen hier jaren geleden een kabel werd getrokken naar het transformatorhuisje, gaf ik direct aan dat ze maar beter een hele dikke konden leggen, zodat ik meer energie kon aanvragen in de toekomst. Dat kwam goed uit, dacht ik. Toen ik vorig jaar aangaf dat ik die capaciteit graag wilde benutten, kreeg ik te horen dat het wel 5 jaar kon duren voor ik werd aangesloten. Het werd ons onmogelijk gemaakt op te schalen in elektriciteit, terwijl er tegelijkertijd een opdracht ligt om met zijn allen van het gas te gaan in Nederland.”
Overschakelen op avonddiensten
De energievraag van de nieuwe ovens zette direct de hele operatie onder druk. Jan: “Alles in ons bedrijf is energie. We moeten voedsel verwarmen en hebben een koelvers product. Allemaal processen die stroom vragen waar opeens problemen ontstonden. Toen kregen we een reactie van Liander dat het heel vervelend is dat we problemen hebben met onze energie, maar dat ze niets kunnen doen en wij onze productie misschien af moeten schalen. Moeten we dan stoppen de markt te bedienen die zit te wachten op onze mooie producten? Dat is voor een ondernemer een onverdraaglijke reactie die me echt boos maakte. We stapten tijdelijk over op avond- en nachtdiensten om toch te kunnen leveren zonder op piekmomenten te veel stroom te vragen. Dat zijn dure uren en is niet prettig voor de medewerkers.”
Onzichtbaar verbruik
Jan wil graag meedenken om te kijken hoe hij zijn processen kan verbeteren. Maar wel liefst samen met netbeheerders en overheden. “Het probleem met elektriciteit is dat je het niet kunt zien. Als ik te veel stroom vraag van een groep, springt er tenminste nog een stop. Zoiets gebeurt niet als ik meer afneem dan gecontracteerd bij Liander. Ik kan het nergens zien, tot er een dikke boete per overtreding op de mat ploft. Dat ze me een brief en een boete kunnen sturen, laatst voor een overtreding van 10 minuten te veel stroomverbruik in een maand, betekent dat ze nauwkeurig kunnen meten wanneer ik piek. Als ik met mijn telefoonabonnement bijna over mijn databundel heen ga, krijg ik direct een berichtje van mijn provider dat ik op 80% van mijn verbruik zit. Ik denk dat het voor Liander niet erg ingewikkeld moet zijn eenzelfde systeem in te richten als we richting een te hoog verbruik gaan.”
Eenzaam ondernemerschap
Jan vindt het jammer dat de expertise van Liander niet beschikbaar is. “De energietransitie is nieuw en buiten mijn vakgebied. We willen allemaal op een rijdende trein stappen, maar wie legt de rails? Als je die zelf moet leggen, kom je zaken tegen waar je niet op had gerekend of weinig kennis over hebt. Daar had ik heel erg graag hulp bij gekregen van Liander. En het is niet zo dat ik kan overstappen als mijn netbeheerder me niet bevalt. Ik zoek samenwerking, maar krijg in plaats van een uitgestoken hand alleen een opgeheven vingertje. Het is flauw dat ik meteen in gebreke word gesteld, terwijl de overheid al 15 jaar aan ziet komen dat we moeten elektrificeren en er niet op is voorbereid. Dat gebrek aan partnerschap voelt erg eenzaam en ik vind dat minstens een deel van de verantwoordelijkheid bij ondernemers wordt gelegd terwijl die daar niet hoort.”
Oplossingen
Een groot voordeel voor Jan is dat hij opveert van uitdagingen. “Boos zitten mokken lost niets op. Ik wil handelen. Zelf stroom opwekken en opslaan zijn de eerste zaken waar ik aan dacht. Dat betekent: zonnepanelen en batterijen. Zonnepanelen zijn inmiddels gelukkig redelijk standaard en ook voor batterijen kwam ik vlot met een betrouwbare partij in aanraking. Na een eerste project met lichtere batterijen die niet voldeden, heb ik nu zwaardere staan. We hebben onze capaciteit daarmee weten te verdubbelen. Dat was wel een extra investering van 500.000 euro boven op de nieuwe ovens. Ik had kunnen zeggen: zoek het uit, ik haal gewoon de oude gasovens terug en zet er nog eentje bij. Maar dat voelt een stap terug en als ondernemer wil je nu eenmaal altijd vooruit. Als je vooruit blijft kijken, dienen de oplossingen zich wel aan. Het komt er nu op neer dat ik met veel extra inspanningen en uitgaven het falende energienet weet te omzeilen. Ik zoek daarbij hulp van de gemeente en provincie, maar als ik de overheid vraag mee te denken, krijg ik te horen dat ze geen uitzondering voor ons kunnen maken om te investeren. Dat steekt.”
Quichebakker en energiemanager
De investeringen in capaciteit en duurzaamheid dwongen Jan ertoe naast ondernemer ook energiemanager te worden. “Het gênante is dat er geen enkel partnerschap is. Liander moet veel kennis in huis hebben die ik allemaal zelf moest vergaren. Ze weten me te vinden voor het probleem, maar geven niet thuis als ik samen wil zoeken naar kennis en oplossingen. Na de installatie van de zonnepanelen en batterijen wist ik nog steeds niet wanneer ik meer dan mijn gecontracteerde 132 kwh gebruik. Dat moest ik zelf inzichtelijk zien te krijgen. Samen met een technische partij heb ik software laten schrijven die realtime kan meten hoeveel we gebruiken. Dat systeem heb ik gecombineerd met een soort stoplicht in de productieruimtes dat bij een bepaalde capaciteit op rood springt. De batterij moet dan binnen een minuut bijspringen om energie te leveren en als dat niet gebeurt, moet er meteen iemand bijvoorbeeld een kookketel of oven uitschakelen. Inmiddels zijn we zover dat we de afgelopen maand nog slechts 1 keer, 10 minuten lang, over de capaciteit heen zijn gegaan. Dan krijg ik nog steeds meteen een boete van 400 euro, maar ik denk dat we wel duidelijk maken dat we het zeer serieus oppakken door de overtredingen terug te brengen tot incidenten.”
Collectieve oplossingen lastig
La Coquerie zit op een bedrijventerrein, dus samenwerking in de energietransitie lijkt voor de hand te liggen. Toch merkt Jan dat het lastig samenwerken is met alle verschillende bloedgroepen op het terrein als het gaat om afstemmen en investeren. “Er zijn nog veel vragen. Overal zonnepanelen leggen is een mooi hulpmiddel, maar niet de oplossing, want de zon schijnt niet altijd. En hoe verdeel je de energie die we samen opwekken? Er zijn hier bedrijven met een groot dak en een lage energiebehoefte. Hoe ga je die overtuigen om te investeren in panelen? En waar gaat die energie naartoe? Van de wet mogen wij geen energieleverancier zijn. Ik zit in een werkgroep met een aantal ondernemers op het terrein omdat we snappen dat niemand de energietransitie voor ons gaat regelen. Intussen zijn we allemaal druk met onze eigen bedrijven en moeten we opeens samenwerken met bedrijven die qua werkzaamheden niets met ons gemeen hebben op een onderwerp waar we niks van af weten. Dit is simpelweg een vraagstuk dat niet bij ondernemers hoort te liggen. Het zou heel mooi zijn als we wel tot een samenwerking kunnen komen. Dan kunnen we samen batterijen neerzetten, misschien ondergronds, alle daken vol panelen leggen, de piekbelasting afstemmen is heel lastig. Je kunt moeilijk zeggen dat ze moeten gaan werken in het weekend. Hooguit kun je dan je vrachtwagen opladen bijvoorbeeld die dan toch stilstaat. Collega’s die hier behoefte aan hebben mogen bij me aankloppen en er gebruik van maken. Ik zoek daar juist graag partnerschappen in.”
Partnerschap prikkelen
“Als ik terugkijk op het afgelopen jaar, heb ik regie en betrokkenheid van de overheden gemist. Er zijn wel overheidssubsidies voor dure consultants die hier de deur platlopen, maar er is niemand die hier een batterij komt leveren en installeren met een verdeelplan om het bedrijventerrein van de fossiele brandstoffen te krijgen. Of had ons een potje gegeven om met alle ondernemers software te ontwikkelen om inzicht te krijgen in ons verbruik. Het zou alleen al kunnen helpen als de overheid een loket inricht waar ze doorverwijzen naar de juiste en betrouwbare partijen. En geef Liander een prikkel om onderdeel te worden van de oplossing in plaats van alleen boetes op te leggen. Ik probeer nu zelf partnerschappen op te zetten en alle ondernemers mogen direct gebruik maken van het systeem dat ik heb ontwikkeld om ons verbruik te meten. Het is van de zotte dat dit hele grote en impactvolle probleem gewoon bij ons als ondernemers wordt gedumpt.”
Lees meer inspirerende ondernemersverhalen.
Heb jij al actie ondernomen en een inspirerend verhaal voor andere ondernemers over hoe jij netcongestie terugdringt? Neem dan contact met ons op.
