Thema's
- Instroom
De gehandicaptenzorg (ook: zorg voor personen met een handicap of zorg voor mensen met een functiebeperking) is de overkoepelende term voor alle organisaties, diensten en instellingen binnen de gezondheidszorg die als missie de zorg-, hulp- en dienstverlening aan mensen met een functiebeperking hebben.
In Nederland zijn 142.000 mensen die een verstandelijke beperking hebben. In de branche werken ruim 188.000 medewerkers. De uitstroom is hoog en de arbeidstekorten zijn dan ook groot. Jaarlijks vertrekt ongeveer 15 procent van de werknemers in de gehandicaptenzorg en 85 procent van alle instellingen heeft te maken met een personeelstekort. Dat heeft zowel invloed op de kwaliteit van de zorg als op de werkdruk voor zittende professionals.
Nederlanders hebben een verstandelijke beperking
mensen zijn werkzaam in de branche
Voor zorgaanbieders in de gehandicaptenzorg is het steeds moeilijker om personeel te krijgen of te behouden. De helft van alle zorgaanbieders geeft aan dat zij op dit moment een tekort aan personeel hebben. Niet alleen in zorgfuncties, maar ook in ondersteunende diensten zoals ICT en HR. Ook in het management zijn er tekorten.
Zorgaanbieders zien de volgende oorzaken:
• de uitstroom al in het eerste jaar van indiensttreding;
• de vergrijzing van het zittende personeel;
• de concurrentie met andere (zorg)branches;
• het imago van de gehandicaptenzorg.
De grootte van een zorgaanbieder en de regio hebben invloed op de aard en omvang van het personeelstekort. Zo hebben kleine zorgaanbieders met binding met een dorp, stad of wijk vaak een 'natuurlijke' aanwas van medewerkers (mond-tot-mondreclame). Ook hebben zij een groot en betrokken netwerk van vrijwilligers.
Middelgrote aanbieders met een kleine krapte zoeken naar oplossingen in moderne vormen van werving en selectie en verbinding met de organisatie.
Grote organisaties die alle middelen inzetten en met krapte blijven zitten, denken na over scenario’s over de (toekomstige) arbeidsmarkt en hoe zij de zorg dan anders kunnen organiseren. Deze zorgaanbieders leveren ook vaak intensieve zorg. Bijvoorbeeld aan cliënten met moeilijk te begrijpen gedrag of veel lichamelijke zorg. Voor deze intensieve zorg is het nog moeilijker om mensen te vinden vanwege de zwaarte (in fysiek en mentaal opzicht) van het werk.
De grootste tekorten worden ervaren door zorgaanbieders in Amsterdam, Rotterdam, Utrecht, Limburg en Noord-Brabant.
De krapte op de arbeidsmarkt dient zich vooral aan bij sociaal agogisch begeleiders, verzorgenden, verpleegkundigen, woonbegeleiders, psychologen en AVG-artsen (artsen voor verstandelijk gehandicapten).
Als je nog geen ervaring in de zorg hebt dan is een opleiding nodig. Werken en leren tegelijk is mogelijk. Denk hierbij aan een BBL-traject waarbij je 3 à 4 dagen per week werkt en 1 dag in de week naar school gaat. Als je al werkervaring in de zorg hebt opgedaan, dan kun je vaak al meteen aan het werk. Een aanvullende (online) opleiding kan vaak al genoeg zijn.
Bijna elke zorgorganisatie in de gehandicaptenzorg biedt een traject voor zij-instromers aan. Je kan als zij-instromer in 1 jaar al begeleider zijn in de gehandicaptenzorg.
Zorgaanbieders (vooral de grote) staan open voor het werken met zij-instromers. Zij hebben vaak andere kwaliteiten, levenservaring en vaardigheden. Dit levert vaak nieuwe inzichten op. Ook zijn zij vaak flexibel inzetbaar omdat ze in een andere levensfase zitten en zeer gemotiveerd zijn om in de zorg te komen werken. Zij-instromers volgen vaak een praktijkgerichte opleiding aan een ROC of in de organisatie zelf.
Door de combinatie van sociaal agogische en verzorgende taken is de GHZ aantrekkelijk voor zij-instromers. Dit leidde bijvoorbeeld bij ’s Heeren Loo al tot afspraken met defensie om militairen te laten doorstromen in de zorg. Met dit resultaat voor ogen heeft de VGN de aanvullende campagne ‘Wat een vak’ ontwikkeld, die met name is bedoeld om zij-instromers aan te trekken.
Kijk hier voor verhalen van zij-instromers in de gehandicaptenzorg.