Iedereen in Nederland krijgt te maken met netcongestie. Ondernemers die willen starten, uitbreiden of vergroenen merken dat een aanvraag voor een nieuwe of zwaardere aansluiting op het elektriciteitsnet niet zomaar wordt goedgekeurd. Dat zorgt voor stagnatie en frustratie. Het Programma Netcongestie bedrijfsleven organiseerde op 4 februari 2025 een klantarena over netcongestie in de Werkspoorkathedraal in Utrecht. Hier zaten 7 ondernemers aan tafel om te spreken over de impact van netcongestie op hun bedrijf, terwijl in de zaal zo’n 70 vertegenwoordigers van netbeheerders en overheden luisterden.
Twee van deze ondernemers zitten in de logistiek en ervaren unieke uitdagingen. Wouter Renkema van Koopman Logistics Group B.V. en Renz Bassant van DHLeCommerce vertellen over de grenzen die netcongestie legt op hun groene groei en op welke manier zij zowel letterlijk als figuurlijk verder hopen te komen.
Wouter en Renz over…
…onduidelijkheid
Renz: “Wij huren momenteel bij de bouw van een nieuwe locatie noodaggregaten om onze sorteerinstallatie te bouwen en testen. Dat kan niet anders omdat onze aansluiting op het energienet met een half jaar vertraagd is. We gaan ervan uit dat het uiteindelijk lukt, maar het is al een keer uitgesteld. Het doet ons financieel wel pijn als we een nieuwe locatie hebben gebouwd die we niet optimaal kunnen gebruiken. Wat het extra lastig maakt is dat we door heel Nederland opereren en het bij iedere locatie onduidelijk is hoelang het gaat duren voor we aansluitingen kunnen krijgen. De marges zijn enorm ruim: een nieuwe aansluiting kan 2030 worden, maar ook veel later. En de datum is nooit hard. Dat is geen basis voor ons om op te kunnen investeren en ondernemen. Ergens moet een keer een harde toezegging worden gedaan.”
Wouter: “Als wij proberen plannen te maken voor noodzakelijke nieuwbouw over anderhalf jaar, is het risico dat we een locatie ontwikkelen en er geen stroom is. Daar kan ik geen garanties voor krijgen. Maar ik moet wel nu al besluiten over bijvoorbeeld contracten met een bouwbedrijf en of ik een stuk grond moet aankopen, anders vis ik echter het net. Het is altijd al een risico om te investeren in nieuwe locaties en uitbreidingen, maar daar komt nu een extra risico bij waar ik geen invloed op heb.”
…de eerste ervaring met netcongestie
Wouter: “Het allereerste moment dat we in aanraking kwamen met netcongestie was toen we startten met de eerste elektrische vrachtwagens. We konden de auto’s niet op onze eigen locatie volledig opladen omdat we daar het contractvermogen niet voor hadden. Dat is wel even schakelen en een frustrerende ervaring. Wij hebben immers een stevige visie op verduurzaming en bovendien hebben we een maatschappelijke opdracht om groener te ondernemen. Wij kunnen vrij eenvoudig uitrekenen hoeveel kilometers we rijden en welk vermogen we dus nodig hebben om onze vrachtwagens mee op te laden. Het is voor ons heel moeilijk te verkroppen dat niemand ons kan vertellen wanneer het mogelijk is om dat te realiseren, zodat wij weten wanneer we kunnen investeren in laadpalen en nieuwe elektrische vrachtwagens. Of vertel me dat het allemaal helemaal niet kan, want dan weet ik tenminste ook dat ik daar niet op hoef te rekenen en iets anders moet verkennen.”
… gebrekkige communicatie
Renz: “Bij een overschrijding wordt er door de netbeheerder altijd enorm snel aan de bel getrokken. Netbeheerders zouden daar behalve een waarschuwing of boete ook eens de suggestie aan toe moeten voegen om in gesprek te gaan met de betreffende ondernemers. Nu is het eenrichtingsverkeer en het voelt niet alsof we het samen doen. Dat geldt ook als wij contact zoeken: er is geen loket voor ondernemers om bij aan te kloppen. We werden met hoog-complexe vragen voor onze unieke situaties naar de algemene klantenservice gestuurd. Daar kunnen zij onmogelijk antwoorden geven op de vragen van ondernemers omdat die expertise daar niet zit. Dat is wel heel lastig als wij wél onze strategie van de komende 10 jaar mede moeten bepalen op basis van onze aansluitingen. Met dat gebrek aan klantgerichtheid heeft de netbeheerder uiteindelijk ook nog eens zichzelf: de veiligste route die wij kunnen nemen is namelijk om de zwaarste aansluiting aan te vragen. Die hebben we misschien helemaal niet nodig. Daardoor ontstaat een verkeerd beeld van de daadwerkelijke vraag bij de netbeheerder en dat vertraagt de boel verder. Zo wordt het probleem versterkt. Juist daarom is het zo belangrijk dat ze zich verdiepen in de bedrijfsprocessen van hun klanten.”
…samenwerken
Renz: “Als je gaat samenwerken met bedrijven die op dezelfde aansluiting zitten, zie je veel beter waar het flexibele vermogen zit. Dat maakt het heel interessant om met elkaar te praten. Als de één zijn processen iets vervroegt en de ander juist wat later piekt, kunnen we elkaar helpen.”
Wouter: “Maar het is wel ingewikkeld, want we moeten van elkaar vragen in te leveren op flexibiliteit. Ook aan bedrijven op een bedrijventerrein die misschien helemaal geen congestieprobleem hebben. Dan gaat de deur ook wel eens dicht: die ondernemers zien daar risico’s en dat begrijp ik best. Ik vind zelf dat wij de ruimte die we over hebben moeten proberen te delen, alleen al omdat het in het belang van iedereen is als we efficiënter omgaan met het net. Wij willen daar zeker met andere ondernemers over in gesprek.”
…flex-contracten
Renz: “Ik zie wel dat flex-contracten, waarbij je afspreekt op bepaalde momenten minder stroom te gebruiken, kunnen werken. We hebben nu een kleine aansluiting waarmee we niet flexibel om kunnen gaan. Dus óm het te laten werken, hebben we wel eerst voldoende capaciteit nodig. Zekerheid vanuit netbeheerder is hierin ook essentieel. Als wij weten welke uren wij meer vermogen mogen gebruiken kan ik daar ook een proces op inrichten. Daarom zou voor ons een flex contract op afroep minder interessant zijn.”
Wouter: “De flex-contracten kunnen een mooie bijdrage leveren, maar ze gaan het probleem nooit helemaal oplossen. We moeten echt zorgen dat we het netwerk in Nederland fysiek uitbreiden, want de vraag neemt alleen maar toe. Zowel van bedrijven als van consumenten.”
…onbegrip
Wouter: “Het is soms enorm frustrerend om de gevolgen van netcongestie te accepteren omdat bepaalde zaken volkomen onlogisch lijken. Zo hebben we op een locatie 2 aansluitingen, met gezamenlijk voldoende vermogen om voertuigen op te kunnen laden. Maar dat vermogen mogen we niet combineren, waardoor we een nieuwe laadpaal aan moeten vragen. Niemand kan ons nou exact uitleggen waarom het onmogelijk is het contractvermogen van de 2 aansluitingen bij elkaar te tellen. We maken kosten en lopen vertraging op, terwijl de uitkomst voor de netbeheerder niet echt uit lijkt te maken. Ik zou graag in beeld komen met mijn persoonlijke verhalen en op dat niveau in gesprek willen. Het MKB wordt niet gezien in wat we nodig hebben. Dat ligt niet alleen aan de netbeheerders, dat merk ik ook in subsidietrajecten, We willen bijvoorbeeld snelladers neerzetten en daarvoor zijn subsidies die zijn gekoppeld aan ons contractvermogen. Maar het contractvermogen dat wij wíllen, kunnen we niet krijgen. Wij hebben nu 5 elektrische vrachtwagens en willen graag uitbreiden, maar dat kan niet. Onze duurzame ambities moeten op pauze en als we onze capaciteit uit willen breiden zijn we bijna gedwongen te vergrijzen in plaats van te vergroenen. Dat is helemaal niet hoe we de toekomst voor ons zien.”
Wouter Renkema is General Manager Fleet & Facilities bij Koopman Logistics Group B.V. Dit bedrijf is logistiek dienstverlener in de automotive en cargo logistics. “Koopman is een familiebedrijf dat ruim 100 jaar bestaat. Zoals bij veel familiebedrijven is duurzaamheid een belangrijk speerpunt om het bedrijf goed over te kunnen dragen aan volgende generaties. Ik werk momenteel hard aan het verduurzamen van opslag en distributie. In het verleden deden we alle transport met diesel en onderhandelde ik veel over de inkoop van brandstof. Inmiddels gaat het grootste deel van mijn tijd juist op aan alle vraagstukken rondom elektriciteit en mobiliteit.”
Renz Bassant is duurzaamheidsmanager bij DHLeCommerce, de afdeling die zich bezighoudt met pallets en pakketten voor binnenlands vervoer. “Binnen Nederland zijn we al heel ver met elektrificatie van onze busjes. De introductie van grote vrachtwagens is de volgende grote stap. Dat vraagt om flink vermogen en een slimme benutting van alle mogelijkheden, maar we lopen nu tegen grenzen aan. Ik ben al met al 2,5-3 dagen in de week bezig met de problematiek rondom netcongestie.”
