Pandriks bakkerij maakt bake-off producten op zuurdesembasis. Met locaties in Meppel en Duitsland produceren ze voor Nederland, Duitsland, Engeland en de Verenigde Staten. Ze willen de duurzaamste bakkerij ter wereld worden. Hoe verhoudt zich dat tot het Nederlandse energievraagstuk rondom netcongestie? CEO Peter van den Berg: “Het zou kapitaalvernietiging zijn en slecht voor de regio Drenthe als wij zouden moeten verhuizen vanwege netcongestie. Maar ik ga er niet van uit dat het zover komt.” Over welke oplossingen denkt Pandriks na? Bekijk het interview met Peter van den Berg, CEO van de Pandriks Group of lees het volledige interview.
In wat voor markt opereert Pandriks?
“De bakkerswereld is een internationale en bijzonder competitieve wereld. Om relevant en interessant te blijven voor de afnemers in binnen- en buitenland, mag Pandriks nooit stilzitten. Wij hebben 3 pilaren. We willen het lekkerste brood maken, we willen de meest efficiënte productie denkbaar draaien én we willen de meest duurzame bakkerij ter wereld zijn. Die eerste 2 zaken kunnen we zelf regelen. Bij de laatste hebben we partners nodig. Om te kunnen verduurzamen, is het noodzakelijk minder gas te gebruiken. Dan moeten we wel over kunnen stappen op elektriciteit en/of waterstof.”
Bekijk de oplossingsrichtingen
Wat is jullie productie ongeveer en hoe ziet die productie eruit?
“Dat hangt heel erg af van het type brood. Als we het hebben over kleine broodjes, is dat rond de 30.000 tot 40.000 per uur. Dat doen we hier in Meppel met twee hele grote lijnen. In Duitsland hebben we nu 1 lijn en zijn bijna klaar met een 2e lijn. Op dit moment produceren we met de huidige 3 lijnen ongeveer 100.000 broodjes per uur. We produceren 24/7, dus per dag zijn dat 2,4 miljoen broodjes. We produceren ons brood op ambachtelijke wijze in de langste stenen oven ter wereld. Die ovenstenen verwarmen we met thermo-olie die we verhitten met gas.
Hoe ziet het energieverbruik voor die productie eruit?
“We gebruiken nu gas om de thermo-olie te verhitten om onze stenen ovens mee te verwarmen. Ook voor de rijskasten gebruiken we gas om stoom op te wekken. Bij elkaar verbruiken we nu 2,4 miljoen kuub gas. Onze vriezers en shockfreezers werken op elektriciteit. We gebruiken op deze locatie momenteel 12,4 miljoen kilowatt aan elektra. Omdat we de duurzaamste bakkerij ter wereld willen zijn, willen we graag volledig overstappen op groene elektriciteit, afkomstig van zonnepanelen en windenergie. Als we volledig over stappen op elektrisch is onze totale behoefte over een aantal jaar 36 miljoen kilowatt. Daarom denken we na over een hybride systeem met waterstof. Want bij deze volumes lopen wij heel snel vast op netcongestie. Als wij een derde lijn hier neerzetten op de wijze zoals we nu opereren met een combinatie van gas en elektra, zou het misschien net kunnen, maar wij willen graag verder verduurzamen en dat wordt dan lastig.”
Zijn jullie in gesprek met de netbeheerder?
“Uiteraard hebben we contact met de netbeheerder die de aansluiting van onze elektriciteit verzorgt. Die geeft aan dat onze verzwaring misschien in 2030 gerealiseerd kan worden. Hoewel dat nog niet zeker is, zijn we al blij met die indicatie. Van ons mag het uiteraard sneller, maar ik moet realistisch zijn want ik zie ook wel welke uitdagingen er liggen. De puzzel is: een nieuwe lijn kost 14 maanden om te bouwen en de kosten zijn enorm. We moeten wel zeker weten dat we met die investering ook meteen productie kunnen draaien. Omdat we overwegen een hybride systeem te installeren, krijgen we voor de aanleg van het netwerk te maken met verschillende netbeheerders. Naast een verzwaring van onze elektriciteitsaansluiting, heb ik namelijk een waterstofaansluiting nodig. Die laatste wordt beheerd door een andere netbeheerder en zij werken allebei met andere regels en termijnen. Dat is ontzettend ingewikkeld. Vooral omdat de netbeheerders zelf ook geen duidelijkheid hebben over wat precies wanneer kan. Wij hebben behoefte aan houvast en aan duidelijkheid. Als we weten waarop we kunnen rekenen, kunnen wij een plan maken.”
Pandriks is een internationale speler in een competitieve markt. Zet netcongestie jullie op achterstand ten opzichte van de concurrentie?
“Het is absoluut uitdagend. We concurreren bijvoorbeeld met leveranciers in Frankrijk, waar kerncentrales elektriciteit leveren, met Duitse leveranciers waar het gas volgens de regels ‘groene’ energie is en tegenwoordig ook met bakkers in bijvoorbeeld Polen die door goedkopere arbeid scherpe prijzen kunnen hanteren. Maar daar laten wij onze koers niet door bepalen. Wij hebben zelf de overtuiging dat we moeten investeren in duurzaamheid, efficiëntie en kwaliteit en ik geloof erin dat we daar succesvol en concurrerend mee kunnen zijn.”
We zijn hier in Meppel. Maakt de locatie van deze fabriek nog een verschil in de mogelijkheden voor het verzwaren van de aansluiting?
“Nederland is verdeeld in clusters. Als grootverbruiker buiten de Randstad zit Pandriks in cluster 6. De andere 5 clusters zijn grootverbruikers bínnen de Randstad, waar het netwerk voor verdere groei geschikt gemaakt wordt. Het is enerzijds een voordeel om in Cluster 6 te zitten, omdat in deze regio minder grote bedrijven zitten, maar voor ons is het nu een nadeel omdat we maatwerk zoeken in de oplossingen voor onze toekomstplannen. Die voorzieningen zijn in de Randstad makkelijker te combineren omdat daar meerdere bedrijven die behoefte hebben. Daar loont het dus om er een netwerk voor te realiseren. In Meppel ligt dat misschien anders en ik denk dat we goed op moeten letten dat bedrijven in cluster 6 niet achteropraken in de energietransitie.”
Bekijk de Capaciteitskaart van Netbeheer Nederland (incl. wachtlijstinformatie)
Hebben jullie intern al gekeken naar mogelijkheden om minder elektriciteit te verbruiken?
“We hebben al met meerdere adviseurs gezeten om ons eigen verbruik in kaart te brengen en te stroomlijnen. Als duurzame bakker zijn we van nature al erg sterk in efficiënt en groen werken, maar toch was er ook voor ons nog wat winst te behalen. We hebben nu een partij in de arm genomen die nog specifieker kijkt naar ons verbruik van al onze lijnen met allerlei meetinstrumenten. Wanneer wordt op welk moment wat verbruikt? Kunnen we dat verbruik spreiden zodat we niet een hoge piekbelasting krijgen? Daar blijkt dan toch nog winst te boeken. Heel praktisch: we zetten de vriezers nu een paar graden kouder op het moment dat de zon schijnt en onze zonnepanelen flink opwekken. ’s Nachts temperen we de vriezers dan een beetje en maken we gebruik van die extra koude die we overdag met zonne-energie opwekten. We hebben intern ook een duurzaamheidsmanager die bovenop alle verbruik en besparingen zit. Energie staat bij ons hoog op de agenda en is altijd actief onderdeel van onze bedrijfsvoering.”
Meest gestelde vragen over Netcongestie
Zijn jullie in gesprek met ondernemers op dit industrieterrein om verbruik en opwekken af te stemmen?
“We zijn met bedrijven om ons heen in overleg om te zien of wij energie van hen kunnen betrekken. Als zij zonnepanelen leggen, kunnen ze die energie wellicht aan ons leveren. Dat is wel lastig omdat wij soms met onze eigen zonnepanelen al meer opwekken dan we op bepaalde momenten nodig hebben. Daar moeten we goede afspraken over maken. Als we het voor elkaar krijgen dat onze buren hier op het industrieterrein stroom aan ons willen leveren, zullen wij met batterijsystemen moeten gaan werken. Wellicht zetten we die neer en combineren we dat met kleine units waarmee we zelf waterstof kunnen opwekken. Het is veel pionieren en zoeken naar nieuwe manieren van samenwerken, leveren, opwekken en verbruiken. Dat kost tijd en investeringen. Het scheelt dat wij dit doen uit de overtuiging en wens de duurzaamste bakkerij ter wereld te worden. Natuurlijk kunnen we op onze locatie in Duitsland makkelijk overstappen op gas omdat de overheid het daar groene energie noemt, maar wij vinden dat zelf niet goed genoeg. Het moet echt anders en duurzamer. Vanuit die motivatie is het pionieren ook geen probleem, maar een opdracht die hoort bij het bedrijf dat wij willen zijn.”
Wat zou de ultieme consequentie zijn als het niet op een redelijke termijn lukt de nieuwe aansluitingen te realiseren?
“Het slechtste scenario is dat we stil komen te staan in onze ontwikkeling hier in Meppel. Dan moeten we nadenken over een verhuizing naar de Randstad of naar Duitsland als daar wel meer mogelijk is. Dat zou kapitaalvernietiging zijn, want we hebben hier een prachtig kantoor en een grote fabriek en het is het laatste wat we willen. Hopelijk komt het niet zover. Dat zou voor Drenthe trouwens ook een groot probleem zijn, als de industrie hier massaal wegtrekt vanwege netcongestie. Maar ik ga er niet van uit dat het zover komt. We gaan ervoor om Pandriks op deze locatie uit te bouwen en groen en efficiënt te laten groeien en bloeien.”
