Yorick Boshuijzen is strategisch relatiemanager bij Enexis Netbeheer. In die functie krijgt hij dagelijks te maken met vragen van ondernemers over netcongestie en mogelijke oplossingen voor de uitdagingen die dat met zich meebrengt. “Het belangrijkste is dat ondernemers met een gespecialiseerde energie-adviseur inzicht krijgen in hun verbruik. Bedrijfsprocessen kunnen vaak zuiniger en efficiënter. Dat scheelt geld en verlaagt de druk op het net.” Bekijk de video of lees het volledige interview met Yorick:
Laten we met een grote frustratie voor ondernemers beginnen: hadden jullie een overbelast stroomnet niet aan kunnen zien komen?
“Wij hebben de huidige file op het net natuurlijk wel zien aankomen. Maar het was om uiteenlopende redenen niet eenvoudig daaropin te spelen. Vergunningstrajecten duren lang, in het verleden mochten we niet sneller bouwen dan de vraag van de consument, materiaal en mensen zijn schaars en de ontwikkelingen rondom elektrificatie gaan razendsnel. We wekken veel meer energie decentraal op met zonnepanelen en windenergie én we nemen meer energie af. Al die stroom moet door dezelfde kabels en dat vraagt om veel meer capaciteit: kabels, verdeelstations en transformatorhuisjes. Ruimte in Nederland is schaars. Dat zijn geen zaken die wij zomaar even aan kunnen of mogen leggen. We begrijpen heel goed dat dit frustrerend kan zijn, maar wij doen er alles aan op te schalen. Wij begrijpen de urgentie, voelen de frustratie en daarom is ons credo: bouwen, bouwen, bouwen.”
Het is jullie taak te zorgen voor een net dat de wensen van ondernemers/ Nederland aankan toch? Waarom duurt verzwaring van het net zo lang?
“We werken er hard aan, maar sommige ontwikkelingen gaan sneller. Iedereen ziet om zich heen dat de hoeveelheid zonnepanelen enorm groeit. Dat zorgt voor een explosie aan leveringen op mooie dagen. Het aanleggen van een windpark op zee kan bijvoorbeeld sneller dan wij een middenspanningsstation mogen en kunnen bouwen om de energie te verdelen die dat windpark opwekt. Onze eerlijke verwachting is dan ook dat we de komende tien tot vijftien jaar daardoor te maken krijgen met netcongestie. Dat betekent dat niet iedere ondernemer snel een nieuwe aansluiting of verzwaring kan krijgen. Daarnaast moeten we ons afvragen tot welk grootte we moeten uitbreiden. Ik maak altijd de vergelijking met ons wegennet in Nederland. Moeten we een tienbaanssnelweg maken voor de filemomenten in de ochtend en in de avond terwijl het de rest van de dag prima door kan rijden?”
Als een ondernemer niet zeker weet of zijn aansluiting over een paar jaar voldoende zal zijn is het toch slim om voor de zekerheid vast op de wachtlijst te gaan staan voor een uitbreiding?
“Ik geloof dat we met zijn allen niet in moeten zetten op ‘meer’, maar vooral op ‘slimmer’. Ik begrijp dat ondernemers gaan ‘handdoekje leggen’ en voor de zekerheid toch een aanvraag doen die ze misschien helemaal niet gaan gebruiken. Het zorgt ervoor dat ondernemers vermogen bij zich houden waardoor anderen in de regio dat niet kunnen gebruiken. De volledige transitie duurt door die aanvragen ‘voor de zekerheid’ langer en wordt duurder. We dagen bedrijven daarom uit écht goed te kijken naar hun energiebehoefte over vijf of tien jaar.”
Dat is niet altijd makkelijk in te schatten. Helpen jullie daarbij? En met welke andere vragen kunnen ondernemers bij jullie terecht?
“We merken en begrijpen dat er veel meer vragen komen dan vroeger. Tien tot vijftien jaar geleden dacht niemand op dit niveau na over energieverbruik, maar die tijd is voorgoed voorbij. Dat is voor ons ook helemaal nieuw, dus hebben we er de afgelopen tijd keihard aan gewerkt zo goed als kan antwoord te geven op vragen die bij ondernemers leven. Sommige grote ondernemers hebben zelfs een eigen relatiemanager om mee te denken. Samen kunnen we al veel inzicht krijgen en we vragen ondernemers altijd een gespecialiseerde energie-adviseur te raadplegen. Die kunnen op individueel niveau per bedrijf meekijken, zien wat de huidige situatie is, wat de toekomst waarschijnlijk brengt en welke besparingen en oplossingen er al per direct mogelijk zijn. Vaak kan er veel meer dan ondernemers denken en levert een goed advies meteen energie- en dus kostenbesparingen op. Bedrijfsprocessen kunnen vaak zuiniger en efficiënter. We merken uit gesprekken met ondernemers die ermee aan de slag zijn dat het zorgt voor een betere bedrijfsvoering. Congestiemanagement zorgt ook voor nieuwe kansen voor je bedrijf.”
Besparingen en oplossingen die direct mogelijk zijn.
Jullie hebben expertise op het gebied van energie en bedrijven zijn klant bij jullie. Is het niet mogelijk actiever te adviseren?
“Omdat we monopolist zijn en een overheidstaak uitvoeren mogen we zelf niet adviseren op dit niveau. We hebben wel een sterk netwerk aan uitstekende energie-adviseurs waar we graag naar verwijzen. Ondernemers kunnen natuurlijk wel altijd contact met ons opnemen voor algemene vragen. We vernieuwen de info op onze site voortdurend en we hebben een kundige klantenservice.”
Lees ook de meest gestelde vragen op ondernemen.nl
Kan het gebeuren dat ondernemers plotseling worden afgeschakeld als ze energie opwekken?
“Het kan gebeuren dat je als ondernemer met een grote opwekkingsinstallatie wordt afgeschakeld om overbelasting te voorkomen. Als er overbelasting plaats vindt, moet ons bedrijfsvoeringscentrum direct handelen. Dit gaat in de meeste gevallen volledig automatisch en is een kwestie van seconden: te kort om ondernemers te waarschuwen dus. Klanten worden financieel gecompenseerd voor afschakeling. We communiceren er achteraf altijd over, zodat ondernemers precies weten wat er is gebeurd. De ondernemer kan het trouwens zelf vaak zien aankomen: veel wind en zon en geen piekmoment voor de afname? Dan is het waarschijnlijk dat er meer wordt opgewekt dan afgenomen. Het is geen exacte wetenschap, maar ondernemers kunnen zelf de omstandigheden denk ik steeds beter in leren schatten en voorspellen. Zeker met hulp van energie-adviseurs.”
Van mijn telefoonprovider krijg ik een sms als ik over mijn bundel dreig te gaan. Waarom krijgen ondernemers achteraf pas een brief als ze door een piek over hun gecontracteerde vermogen gaan?
“Pieken zijn vaak kort, terwijl wij op kwartierwaarde meten. Daarom kunnen wij niet realtime meekijken en zien we pieken pas achteraf. Energiebeheer hoort bij je takenpakket als ondernemer. Wij realiseren ons dat het krijgen van een brief achteraf heel frustrerend is. We doen ons uiterste best om de ondernemers daarbij te helpen, want wij vinden het ook niet leuk om die brieven te versturen.
Wat kunnen ondernemers al zelf doen?
“We raden aan een energie-adviseur in de arm te nemen om installaties te bemeteren, te leren wanneer je verbruik piekt, en om uit te vinden wat je buren doen. De mogelijke oplossingen voor netcongestie beginnen altijd bij de ondernemer zelf door het verkrijgen van inzicht in het energiegebruik en aan de hand daarvan te besparen of het gebruik van energie slimmer te timen. Bijvoorbeeld door machines niet allemaal tegelijk op te starten of bestelwagen ‘s nachts op te laden. Daarna kunnen flexcontracten een mogelijkheid zijn en pas dàn kan het interessant zijn met ondernemers in de buurt gezamenlijk naar oplossingen te zoeken. Wij denken graag mee waar we kunnen. De energietransitie gaat gepaard met groeipijnen, maar we moeten ergens beginnen en we willen het graag samen doen.”
Bekijk de oplossingsrichtingen
Flexcontracten, wat zijn dat?
“Het net zit lang niet de hele dag vol. Op sommige momenten is er ongebruikte energie beschikbaar. Wij ontwikkelen contractvormen die ondernemers voordeel bieden als ze op een dalmoment energie afnemen. Denk daarbij aan een logistiek bedrijf dat zijn vrachtwagens ’s nachts oplaadt. Soms is er ook opeens meer energie beschikbaar. Wij werken aan contractvormen waarbij je dan bijvoorbeeld op dinsdag hoort dat je woensdag wat meer mag verbruiken en kun je die dag benutten om bijvoorbeeld wat extra te koelen zodat je de rest van de week wat minder koude nodig hebt.”
Flexibel energiecontract maakt meer mogelijk
Als ik na overleg met mijn netbeheerder en energie-adviseur toch besluit dat ik moet verzwaren of uitbreiden kom ik op een wachtlijst. Hoe werkt dat en hoelang duurt het?
“Het hangt er in de eerste plaats uiteraard van af hoe lang de wachtlijst is en hoe de investeringsplannen eruitzien: wanneer wordt wat waar uitgebreid? Bovendien zijn we afhankelijk van vergunningstrajecten om de infrastructuur aan te leggen. Dat verschilt per regio. Het belangrijkste dat wij kunnen doen is transparant laten zien hoever wij zijn en hoe we de wachtlijsten managen. Daar hanteren we een stoplichtensysteem voor: bij groen gaat je bedrijf mee in de volgende ronde. Bij oranje ben je afhankelijk van het maatschappelijk prioriteringskader: je aanvraag zal worden gehonoreerd, maar instellingen als ziekenhuizen, waterschappen en scholen gaan voor als zij zich melden met een aanvraag. Wij moeten ons aan de voorrang voor die aanvragen houden, zodat de organisaties die het land draaiende houden en voor veiligheid zorgen niet in problemen komen. Rood betekent dat je definitief niet meegaat en langer zult moeten wachten op een aansluiting.”
Netcapaciteitkaart met wachtrij informatie
Energiehubs waarin ondernemers samenwerken lijken een slimme oplossing. Werkt dit ook goed voor jullie?
“Energiehubs waarin ondernemers op bijvoorbeeld een bedrijventerrein samenwerken, bieden kansen, maar zijn niet zomaar opgericht. Dat is een zeer intensieve operatie in tijd en kosten. Daarom raden we sowieso altijd aan om eerst achter de eigen meter te kijken- dus wat verbruik jij waar en wanneer in je processen-, dan naar flexoplossingen te kijken en dan pas het collectief op te zoeken. En voor je een ‘echte’ hub start: begin eerst eens met overleg met je waarmee je een aansluiting deelt. Je kunt de energie die je lokaal opwekt lokaal gebruiken. Bijvoorbeeld door af te spreken dat jouw buurman zijn vrachtwagens oplaadt op het moment dat jij piekt met opwekken op een zonnige dag. Daarnaast kun je samen afstemmen dat je niet allemaal tegelijk je machines opstart om acht uur ’s ochtends, maar samen even kijkt of er ook wat apparaten een paar uurtjes kunnen wachten. Dat is eigenlijk een soort lightversie van een officiële energiehub waar je al veel winst kunt boeken.”
Wat mogen ondernemers de komende jaren van Enexis en andere netbeheerders verwachten?
“Transparantie. We kunnen de zaken niet met een vingerknip oplossen, maar proberen wel duidelijkheid te geven over wat ondernemers kunnen verwachten. We zullen de energietransitie samen met ondernemers en de andere stakeholders moeten aangaan. Daarom is het belangrijk gezamenlijk uit te vinden welke mogelijkheden gedragsverandering teweegbrengt. We kunnen niet meer onbeperkt energie gebruiken. We moeten meedenken over het systeem van de toekomst. Zelf opwekken en opslaan, efficiënt omgaan met wat we hebben en… bouwen, bouwen, bouwen. Het energiesysteem van de toekomst kan alleen slagen als we het samen doen met de netbeheerder, de overheid, de energie-adviseurs en vooral de ondernemers zelf.”
