Deze site is een initiatief van VNO-NCW en MKB-Nederland

CSRD: Hoe ga je er als ondernemer mee aan de slag?

Steeds meer ondernemers krijgen te maken met de CSRD-richtlijn. Wat is het precies en hoe ga je er als ondernemer mee aan de slag? In dit artikel vind je de meest gestelde vragen en antwoorden over CSRD.

In het kort:

Wat is CSRD?

De CSRD-richtlijn (Corporate Sustainability Reporting Directive) houdt in dat bedrijven worden verplicht om te rapporteren over hun impact op mens en milieu. Vanaf 2024 gaat de regeling in voor bedrijven die eerder ook al aan de Non-Financial Reporting Directive (NFRD) moesten voldoen. Vanaf 2025 wordt de duurzaamheidsrapportage verplicht voor grote bedrijven die voorheen buiten de NFRD vielen. Een bedrijf is groot als het voldoet aan minimaal twee van de drie onderstaande criteria:

  • Het bedrijf heeft meer dan 250 werknemers;
  • Het bedrijf heeft meer dan € 50 miljoen omzet per jaar;
  • Het bedrijf heeft meer dan € 25 miljoen op de balans.

De wetgeving geldt vanaf 2026 ook voor het beursgenoteerde MKB. Het niet-beurs genoteerde MKB valt niet onder de CSRD-richtlijn, maar kan wel de effecten merken van de wetgeving. Dit gebeurt als zij zich in de waardeketen bevinden van een rapportage plichtig bedrijf en gevraagd worden om informatie aan te leveren.

Zo werkt het

In de verplichte duurzaamheidsrapportage bekijk je je eigen onderneming vanuit twee invalshoeken: de impact óp en de impact ván je bedrijf. Het eerste heet financiële materialiteit, het tweede impact materialiteit. Samen wordt het ook wel dubbele materialiteit genoemd – hier ga je op rapporteren.

Zo geef je met de rapportage aan de ene kant inzicht in de manier waarop je onderneming wordt geraakt door ontwikkelingen op het gebied van duurzaamheid. Denk hierbij aan de invloed van klimaatverandering op het bedrijfsmodel.

Aan de andere kant rapporteer je over de invloed van je onderneming op je omgeving. Dus als jouw bedrijf bijvoorbeeld milieuonvriendelijke gassen uitstoot tijdens de productie: wat is de invloed op de luchtkwaliteit van de omwonenden? De duurzaamheidsrapportage moet al deze informatie bevatten.

Je rapporteert over de werkelijke en potentiële impact, risico’s en kansen op het gebied van mens, bestuur en milieu – op korte, middellange en lange termijn. Dit doe je aan de hand van ESRS (European Sustainability Reporting Standards).

Lees hier meer over de standaarden

Waarom gaat de CSRD-richtlijn in?

In het Parijs-akkoord hebben landen uit de Europese Unie afgesproken om de opwarming van de aarde te beperken tot onder 2 graden Celsius. Dit zou bereikt moeten worden door vanaf 2050 klimaatneutraal te zijn: broeikasgassen worden niet meer uitgestoten óf deze uitstoot wordt gecompenseerd.

Met een pakket aan maatregelen en beleidsinitiatieven, ook wel de Green Deal genoemd, wordt gewerkt aan de groene transitie om klimaatneutraal te zijn in 2050. Belangrijk hierbij is het inzicht van hoe duurzaam ondernemingen zijn. Zo kunnen investeerders of banken namelijk bepalen waar zij in investeren of aan wie zij kredieten kunnen lenen en tegen welke voorwaarden.

De duurzaamheidsrapportage biedt het inzicht dat zogeheten ‘stakeholders’ (bijvoorbeeld banken en kredietverleners) nodig hebben. Zij kijken naar de standaarden die voor het bedrijf gelden op basis van de dubbele materialiteitsanalyse. Hierbij is de samenhang belangrijk tussen de thema’s Environment (Milieu), Social (Sociaal) en Governance (Bestuur) om de impact op mens en milieu te meten. Er wordt dus niet alleen rekening gehouden met milieuaspecten, maar ook met bestuur en het welzijn van de mens.

Een andere reden waarom CSRD ingaat is dat zo wordt gestimuleerd om gezamenlijk verantwoording af te leggen. Door bepaalde (potentiële) risico’s, kansen en impact in kaart te brengen, kan uiteindelijk gewerkt worden aan het systematisch wegnemen van de risico’s en de impact op mens en milieu.

Voor wie is de duurzaamheidsrapportage bedoeld?

Zoals eerder gezegd is de rapportage belangrijk voor financiële stakeholders, zoals banken en kredietverleners. Maar er zijn ook stakeholders die zich richten op de impact van de onderneming op haar eigen omgeving en de waardeketen. Denk aan werknemers, vakbonden en sociale partners, klanten en omwonenden, ngo’s en belangenorganisaties die zijn gericht op milieu en mensenrechten.

Geldt de CSRD-richtlijn ook voor mijn bedrijf?

CSRD geldt voor jou als jouw bedrijf:

  1. Een grote B.V., N.V of organisatie van openbaar belang is (zoals banken en verzekeraars).*
  2. Een middelgrote of kleine beursvennootschap is. Het geldt dus niet voor mkb-bedrijven zonder beursnotering.
  3. Een niet-EU onderneming is die voldoet aan de voor CSRD bepaalde voorwaarden.*

Daarnaast kan de richtlijn ook van toepassing zijn wanneer je producten of diensten levert aan een van de genoemde bedrijfssoorten. Je bent dan zelf niet verplicht om te rapporteren maar kan wel door een rapportage plichtige onderneming gevraagd worden om bepaalde informatie aan te leveren.

Voor bedrijven die duurzaamheidsinformatie nodig hebben van andere bedrijven, kan het lastig zijn om een compleet beeld te vormen. CSRD houdt hier rekening mee. Als het niet lukt om de volledige informatie te verkrijgen, is het toegestaan om een schatting te maken. Er wordt momenteel wel een vrijwillige MKB-standaard ontwikkeld die bedrijven helpt om te voldoen aan vragen van partners in de keten of bijvoorbeeld financiële instellingen.

Welke stappen moet ik nemen?

Valt jouw bedrijf (in de toekomst) onder de CSRD-richtlijn? Dan is het verplicht om vanaf de ingangsdatum een duurzaamheidsrapportage aan te leveren. Ook als de datum nog ver weg is, helpt het om alvast de eerste stappen te zetten. Uit ervaring blijkt namelijk dat er 1 à 2 verslaggevingsjaren nodig zijn om informatie goed en veilig uit systemen te halen.

Met dit stappenplan kun je aan de slag

Hoe kan ik de CSRD-rapportage maken en waar kan ik het aanleveren?

De CSRD-rapportage is een apart onderdeel in het bestuursverslag. Het bestuursverslag, met daarin de duurzaamheidsrapportage, moet jaarlijks bij de KvK (Kamer van Koophandel) worden aangeleverd en waarschijnlijk ook op de website van de onderneming worden gepubliceerd.

Het is verplicht om de informatie digitaal aan te leveren in een XBRL-formaat. De data moet gelabeld te zijn, zodat machines het automatisch kunnen lezen en verwerken.

Als de duurzaamheidsrapportage gemaakt is, is het noodzakelijk dat het wordt beoordeeld door een externe ‘assurance provider’. Dit kan de externe accountant zijn die ook de jaarrekening controleert, maar mag ook een ander zijn.

De externe accountant zal naar je rapportage gaan kijken en aan de hand van de waardeketen onderzoeken of de juiste stakeholders geselecteerd zijn. Daarbij wordt ook gekeken of stakeholders die direct of niet-direct negatieve impact ervaren van de activiteiten van je bedrijf zijn meegenomen.

De accountant checkt of alle vereiste informatie in de duurzaamheidsrapportage staat en of dit overeenkomt met de werkelijke duurzaamheidsprestaties van je bedrijf. Ook wordt gekeken of het volledig is.

Wat als ik informatie moet aanleveren aan een bedrijf dat valt onder CSRD?

Het kan zijn dat jouw bedrijf zich in de waardeketen bevindt van een bedrijf dat moet voldoen aan CSRD. In dat geval kan gevraagd worden om informatie over bijvoorbeeld de CO2-uitstoot van de productielocatie. Ook als je niet zelf onder CSRD valt, is het belangrijk dat je de thema’s kent en weet welke voor jouw onderneming en waardeketen materieel zijn.

Het is dus essentieel dat je hoe dan ook inzicht hebt op impact, risico’s en kansen van jouw bedrijf en keten op mens en milieu. Je kan jouw ketenpartner ook ontlasten door betrouwbare data over jouw eigen onderneming en jouw keten aan te leveren.

Wat als je de relevante data niet hebt? Dit moet je dan weer bij jouw leverancier opvragen. Als deze hulpvraag niks oplevert, mag je gebruikmaken van schattingen. Dit kunnen interne of externe schattingen zijn, op basis van sectorgemiddeldes, steekproefanalyses of op uitgaven gebaseerde gegevens.

Wat als je niet of niet volledig voldoet aan CSRD?

Het kan zijn dat aan de hand van de duurzaamheidsrapportage blijkt dat jouw bedrijf niet of niet volledig voldoet aan CSRD. Dit komt dan omdat er bepaalde materiële informatie ontbreekt. Je accountant zal het aankaarten en een beperkende verklaring kunnen geven. Om deze reden is het extra belangrijk dat je zo vroeg mogelijk begint met je rapportage. Je komt er zo niet op het laatste moment achter dat bepaalde belangrijke informatie mist.

Als je alle informatie openbaar hebt gemaakt, maar je bedrijf niet volledig duurzaam is, voldoe je alsnog aan CSRD. Je laat namelijk wel zien hoe duurzaam je onderneming is, ook al is het beperkt.

Het niet op tijd of helemaal niet aanleveren van een duurzaamheidsrapportage wordt gezien als een economisch delict. Het is nog onbekend wat de gevolgen hiervan zijn.

Interessante webinars over CSRD

De SER organiseert regelmatig webinars over CSRD. Hier vind je een overzicht van de afleveringen waarin de wetgeving op een praktische manier wordt toegelicht, met voorbeelden van andere bedrijven.

Meer weten over CSRD? Je vindt alle vragen en antwoorden op deze pagina van de Sociaal-Economische Raad (SER).

*Een bedrijf is groot als het voldoet aan minimaal twee van de drie onderstaande criteria:

  • Het bedrijf heeft meer dan 250 werknemers;
  • Het bedrijf heeft meer dan € 50 miljoen omzet per jaar;
  • Het bedrijf heeft meer dan € 25 miljoen op de balans.

*De niet-EU onderneming heeft in twee opvolgende boekjaren meer dan 150 miljoen netto omzet behaald binnen de EU, en/of een dochterneming in de EU die voldoet aan punt 1 en 2 en/of een bijkantoor met een netto omzet van meer dan 40 miljoen over het voorgaande boekjaar.