Deze site is een initiatief van VNO-NCW en MKB-Nederland

Zero-emissie zones in Nederland

De noodzaak voor duurzamere steden dringt steeds meer door in Nederland. Gemeenten mogen vanaf 1 januari 2025 een stadsgedeelte aanwijzen waar geen vervuilende bestelbussen of vrachtwagens meer mogen rijden. Zo’n gebied heet een zero-emissiezone. Wat is een zero-emissie zone precies, waarom wordt de nieuwe maatregel ingevoerd en wat zijn de gevolgen? Is er een overgangsregeling of vrijstelling mogelijk?

In het kort:

Wat zijn zero-emissie zones?

Zero-emissie zones zijn specifieke gebieden in stedelijke gebieden waar alleen voertuigen zijn toegestaan die geen uitlaatgassen uitstoten. De omtrek van zo’n zone is minimaal het stadscentrum plus eventueel de omliggende wijken. Binnen deze zones mogen alleen elektrische voertuigen (EV’s), waterstofauto’s en andere voertuigen zonder uitstoot rijden. Als je als ondernemer een benzine- of dieselbusje hebt, kan je alleen nog gebruikmaken van de gebieden buiten de zones. Dit levert al snel logistieke uitdagingen op.

Het doel van zero-emissie zones is het verbeteren van de luchtkwaliteit, het verminderen van CO2-uitstoot en het versnellen van de energietransitie. De invoering draagt bij aan een set van duurzaamheidsinitiatieven die als doel hebben om klimaatverandering tegen te gaan.

In welke steden komen de zones?

Er zijn in totaal 30 steden in Nederland waar zero-emissiezones komen. Brancheorganisatie TLN (Transport & Logistiek Nederland) heeft een Excel-tabel ontwikkeld waarin zero-emissiezones en postcodegebieden aan elkaar zijn gekoppeld. Op deze manier kunnen transportplanners vaststellen of hun rit door een zero-emissiezone gaat. Eventueel kunnen zij hun planning hierop aanpassen.

Waarom worden zero-emissie zones ingevoerd?

Nederland wil in 2050 klimaatneutraal zijn. Dit betekent dat er geen broeikasgassen worden uitgestoten óf dat deze uitstoot wordt gecompenseerd. Het verkeer draagt voor een groot deel bij aan de uitstoot van broeikasgassen. Het is daarom de bedoeling dat auto’s, wagens of vrachtwagens vanaf 2050 geen schadelijke stoffen meer uitstoten. Dit houdt in dat er geen diesel- en benzinewagens meer op de weg rijden, wél elektrische- of waterstofvoertuigen.

Ook is in het Klimaatakkoord van 2019 afgesproken dat de 30 tot 40 grootste gemeenten vanaf 1 januari 2025 zero-emissie zones mogen invoeren. Bestelwagens en vrachtwagens die op fossiele brandstoffen rijden, zijn vanaf dat jaar niet langer toegestaan in deze gebieden. Het is de eerste stap naar een emissievrije wereld.

Voordelen van zero-emissie zones

Het invoeren van zero-emissie zones heeft een aantal grote voordelen, zowel voor mens als natuur.

  • Verbeterde luchtkwaliteit

Een van de meest directe voordelen van zero-emissie zones is de verbetering van de luchtkwaliteit. Verbrandingsmotoren stoten schadelijke stoffen uit zoals stikstofoxiden (NOx) en fijnstof (PM), die schadelijk zijn voor de volksgezondheid. Door de invoering van zero-emissie zones wordt de uitstoot van deze schadelijke stoffen drastisch verminderd. Hierdoor ontstaat een schonere lucht en gezondere stedelijke omgevingen.

  • Vermindering van CO2-uitstoot

Zero-emissie zones dragen voor een groot deel bij aan de vermindering van de CO2-uitstoot, een van de belangrijkste oorzaken van klimaatverandering. Elektrische voertuigen en voertuigen op waterstof stoten namelijk tijdens het rijden geen CO2 uit – dit geldt wel voor wagens die op benzine en diesel rijden.

  • Stimulering van innovatie en technologie

De invoering van zero-emissie zones stimuleert innovatie en technologische vooruitgang in de transport- en logistieke sector. Fabrikanten worden aangemoedigd om schonere en efficiëntere voertuigen te ontwikkelen, en er is een groeiende markt voor elektrische en waterstofvoertuigen. Dit kan op de lange termijn ook de kosten voor consumenten verlagen.

  • Stillere steden

Elektrische voertuigen zijn veel stiller dan de benzine- of dieselvariant. Het voordeel is dat er hierdoor minder geluidsoverlast kan ontstaan in stedelijke gebieden.

Gevolgen voor ondernemers

  • Hogere kosten voor de aanschaf, lager in gebruik

De invoering van zero-emissie zones heeft grote gevolgen voor ondernemers. Zo worden zij verplicht om vanaf 2025 de overstap te maken naar elektrisch of waterstof. Elektrische voertuigen zijn doorgaans duurder in aanschaf dan een benzine- of dieselvoertuig. Helaas vervalt per 1 januari 2025 ook de Subsidieregeling Emissieloze Bedrijfsauto’s (SEBA), een subsidieregeling waarmee ondernemers een deel van de aankoop vergoed krijgen.

Een voordeel van elektrische voertuigen is dat de brandstof goedkoper is (elektriciteit in plaats van diesel of benzine). Vaak zijn ook de onderhoudskosten lager, omdat een elektrisch voertuig minder bewegende onderdelen heeft.

Toch blijft de de investering naar een elektrisch voertuig een uitdaging voor ondernemers. Vooral als zij een heel wagenpark moeten elektrificeren of een aantal vrachtwagens, wat hogere kosten met zich meebrengt dan het elektrificeren van bestelauto’s.

  • Verandering in de logistiek

Voor ondernemers in de transport- en logistieke sector betekent de invoering van zero-emissie zones dat zij hun logistieke processen moeten herzien. Misschien moeten zij routes aanpassen om binnen de toegestane zones te blijven. Of ze moeten hun leveringsschema’s aanpassen om gebruik te maken van zero-emissie voertuigen. Dit kan leiden tot meer complexiteit in het ondernemen en mogelijk ook hogere kosten.

  • Laden kan uitdagend worden

Een andere logistieke uitdaging is de infrastructuur voor het laden van elektrische voertuigen. Ondernemers moeten ervoor zorgen dat hun voertuigen gemakkelijk toegang hebben tot laad- en tankfaciliteiten, zowel op hun eigen locaties als onderweg. Het huidige netwerk van laadpalen groeit, maar is nog niet overal voldoende ontwikkeld. Ook kampen steeds meer gebieden in Nederland met netcongestie, waardoor de overstap naar elektrisch wordt vertraagd.

  • Een verbeterde concurrentiepositie

Ondernemers die op tijd investeren in zero-emissie technologieën en bedrijfsmodellen kunnen hun concurrentiepositie versterken. Klanten en partners hechten steeds meer waarde aan duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen. Als je als ondernemer voldoet aan de eisen van zero-emissie zones, kan je je onderscheiden als duurzaam en vooruitstrevend. Dit kan ze aantrekkelijker maken voor milieubewuste klanten en investeerders.

Overgangsregelingen en vrijstellingen

Er zijn wel een aantal uitzonderingen als het gaat om zero-emissie zones. In de volgende gevallen geldt een overgangsregeling:

  • Tot 1 januari 2027 voor een Euro 5 dieselauto
  • Tot 1 januari 2028 voor een Euro 6 dieselauto
  • Tot 1 januari 2030 voor een Euro 6 vrachtwagen (bakwagen of laadwagen) die op 1 januari maximaal 5 jaar oud is
  • Tot 1 januari 2030 voor een Euro 6 vrachtwagen (trekker) die op 1 januari 2025 maximaal 8 jaar oud is

Soms kan je als ondernemer ook gebruikmaken van een vrijstelling of ontheffing. Een vrijstelling is op basis van kenteken en krijg je automatisch. Wanneer je een ontheffing wilt, moet je dat zelf aanvragen. Op deze website vind je meer informatie.

Subsidies en andere voordelen

Er zijn subsidies beschikbaar voor ondernemers die elektrische bestelwagens willen aanschaffen. Zo kun je tot 1 januari 2025 gebruikmaken van de Subsidieregeling Emissieloze Bedrijfsauto’s (SEBA) en de MIA-investeringsaftrek. Misschien zijn er ook lokale en provinciale subsidies waar je gebruik van kunt maken.

Vanaf 1 januari 2025 vervalt de bpm-vrijstelling voor zakelijke diesel- en benzinewagens. Je betaalt vanaf dat moment bij de aanschaf van een nieuwe bestelauto 66,91 euro per gram CO2-uitstoot aan BPM (Belasting van Personenauto’s en Motorrijwielen). Dit geldt echter niet voor elektrische bestelwagens, omdat zij geen CO2 uitstoten.

Voorbeelden van zero-emissie zones in Nederland

Amsterdam

Amsterdam is een van de voorlopers in Nederland als het gaat om de implementatie van zero-emissie zones. De stad heeft ambitieuze plannen om tegen 2030 volledig uitstootvrij te zijn. In 2025 worden de eerste zero-emissie zones voor stadslogistiek ingevoerd. Er zijn ook al een aantal initiatieven om het gebruik van elektrische voertuigen te stimuleren, zoals subsidies en een uitgebreid netwerk van laadpalen.

Rotterdam

Rotterdam heeft net als Amsterdam grote stappen gezet in de richting van zero-emissie mobiliteit. De stad heeft als doel om tegen 2025 een zero-emissie zone voor stadslogistiek te hebben en werkt samen met diverse partners om de benodigde infrastructuur en ondersteuning te bieden. Rotterdam zet daarnaast in op de ontwikkeling van waterstoftechnologie als onderdeel van haar duurzame mobiliteitsstrategie.

Utrecht

Utrecht is een andere stad die actief werkt aan de invoering van zero-emissie zones. De stad heeft al een uitgebreid netwerk van laadpalen en stimuleert het gebruik van elektrische voertuigen door middel van subsidies. Utrecht streeft ernaar om tegen 2030 een volledig emissievrije binnenstad te hebben.

Verschil zero-emissie zones en milieuzones

Zero-emissie zones worden nog wel eens verward met milieuzones. Toch gaat het om iets anders. In milieuzones gelden er beperkingen voor bepaalde voertuigen, voornamelijk oudere dieselvoertuigen. Er zijn 3 soorten milieuzones, die vind je hier.

Wil je meer weten over wat speelt bij ondernemers? Dan zijn dit misschien interessante onderwerpen voor jou: CSRD en de CO2-registratieplicht.

Benieuwd wat MKB-Nederland vindt van de invoering van zero-emissie zones? Check het hier.