Netcongestie: Wat is het en wat te doen

Over het stroomnet wordt alle stroom getransporteerd die wordt opgewekt en afgenomen. Netcongestie ontstaat als er meer stroom wordt opgewekt of afgenomen dan het stroomnet (dat de stroom transporteert) aankan. Daardoor raakt het stroomnet overbelast.

Netcongestie gebeurt plaatselijk, omdat sommige kabels te dun zijn terwijl er veel vraag is naar transport van elektriciteit. Zowel voor transport van opgewekte elektriciteit (zonnepanelen en windmolens) als afname van elektriciteit.

Ons elektriciteitsnet bestaat uit 3 niveaus:
•    Op het hoogspanningsnet vervoeren we elektriciteit op nationaal en internationaal niveau. Grote industriële bedrijven en windparken gebruiken bijvoorbeeld dit net.
•    Op het middenspanningsnet transporteren we elektriciteit voor grootverbruikers en middelgrote opwekkers, zoals windturbines en zonneparken.
•    Op het laagspanningsnet verdelen we elektriciteit onder kleinverbruikers (met een netaansluiting kleiner dan 3×80 Ampère), zoals huishoudens en kleine bedrijven.

Netcongestie komt vooral voor op hoog- en middenspanningsnetten.

• Wachtlijsten zijn er nog 10-15 jaar: een nieuwe of grotere aansluiting is vaak niet meer mogelijk.
• Storingen: de kwaliteit en betrouwbaarheid van het net worden minder.
• Businesscase: terugleveren van zon- of windenergie of plaatsen laadpalen is niet altijd meer mogelijk.
• Commerciële effecten: niet kunnen voldoen aan klantvraag (onvoldoende capaciteit) of klanteis (verduurzamen).
• Verduurzamen lastiger: vanuit de eigen propositie of wettelijk vereist.
• Hogere kosten: grote investeringen in alle netten moeten we samen betalen.

Dat heeft twee belangrijke oorzaken:

• De vraag naar transport van elektriciteit is explosief gegroeid. Dit komt omdat we in een snel tempo verduurzamen en steeds meer elektriciteit gebruiken en opwekken.
• De vraag naar transport van elektriciteit groeit sneller dan er bijgebouwd kan worden om het elektriciteitsnet uit te uitbreiden.

Bijna wel. Het grootste deel van het stroomnet zit tijdens piekuren aan de maximale capaciteit van het stroomnet. Kijk voor de actuele status op de capaciteitskaart van Netbeheer Nederland.

Last krijgen van netcongestie kan alle bedrijven overkomen. Vooralsnog vooral energie-intensieve bedrijven.

Je kunt op verschillende manieren last krijgen van netcongestie, bijvoorbeeld doordat:

• Je geen grotere aansluiting kunt krijgen en daardoor niet kunt starten, groeien, verduurzamen of aan je klantvraag of -eis kunt voldoen.
• Iemand in jouw keten kan te maken krijgen met netcongestie (leverancier of klant) waardoor je indirect met netcongestie te maken krijgt.
• In sommige regio’s zijn de problemen zo groot dat de kwaliteit en betrouwbaarheid van het net in gevaar is.
• Je kunt niet altijd meer terugleveren (zon/wind) of laden.
• De investeringen van netbeheerders in de uitbreiding van het net moeten we samen betalen. De kosten van energie gaan dus stijgen.

Netcongestie en wachtlijsten zullen er nog 10 tot 15 jaar zijn. Het managen van je verbruik binnen de eigen aansluiting is een nieuwe realiteit. Onderneem dus actie zodat netcongestie je niet overvalt.

Netcongestie is in bijna heel Nederland een feit. Bekijk de Capaciteitskaart van Netbeheer Nederland om een indruk te krijgen van de situatie in jouw regio.

Dat kan voorkomen. Het komt nu al regelmatig voor dat opwekkers van stroom gevraagd worden om tijdelijk minder stroom op te wekken om netcongestie te voorkomen.

• Nieuwe bedrijven komen vaak op de wachtlijst voor een aansluiting.
• Bestaande bedrijven kunnen geen grotere aansluiting krijgen als ze willen groeien of verduurzamen.
• Tijdens piekuren kunnen er storingen ontstaan of zijn netbeheerders soms genoodzaakt de stroom voor een korte periode af te schakelen om schade aan het net te voorkomen. Dat verstoort de bedrijfsprocessen en vertraagt de groei van bedrijven.

Zorg dat je inzicht hebt in je energieverbruik zodat je kunt bepalen of je jouw energievoorziening slimmer kunt maken zodat je geen grotere aansluiting nodig hebt. Het RVO heeft hiervoor een stappenplan gemaakt.

Piekuren zijn de uren waarin huishoudens en bedrijven veel stroom gebruiken. Bijvoorbeeld tussen 07:00 en 09:00 uur als bedrijven opstaren en tussen 16:00 en 20:00 uur als de verlichting aangaat in heel Nederland, huishoudens elektrisch gaan koken, wassen, douchen en de elektrische auto opladen. Het stroomnet draait dan op volle toeren om iedereen te voorzien van energie.

Die kans is in Nederland nog steeds heel klein. Tegelijkertijd verwachten netbeheerders dat we in de toekomst wel af en toe te maken kunnen krijgen met stroomstoringen of zelfs -uitval tijdens piekuren.

Kijk op de capaciteitskaart en bereid je voor, vooral als je wilt uitbreiden of verhuizen. Op ondernemen.nl/netcongestie staan oplossingsrichtingen van verschillende deskundige instanties waar je zelf mee aan de slag kunt.

Niet altijd. Je kunt zelf namelijk al best veel doen. Kijk op ondernemen.nl/netcongestie wat je nu zelf kunt doen. Op DEB.nl staan bijvoorbeeld heel veel tips hoe je eenvoudig energie kunt besparen en kun je een energieadviseur vinden bij jou in de buurt zodat je meer inzicht krijgt in jouw situatie.

Ja, we moeten allemaal verduurzamen om de klimaatdoelen te halen. Door meer groene energie op te wekken en te gebruiken, kunnen we het gebruik van fossiele brandstoffen steeds verder terugdringen.

Je kunt vaak nog energie besparen. Op DEB.nl staan heel veel tips hoe je dit eenvoudig kunt doen. Met een energieadviseur bij jou in de buurt krijg je snel meer inzicht in jouw situatie.

Nee. De Netcode elektriciteit bevat voorschriften voor netbeheerders en netgebruikers, op drie gebieden: het functioneren van de netten, het aansluiten van klanten op de netten en het transporteren van elektriciteit over de netten.

Volgens deze Netcode moeten bedrijven die energie opwekken beschikken over een zogenoemde Real Time Interface (RTI). Ze krijgen dan via de interface te horen wanneer ze moeten afschakelen. Nog niet alle bedrijven hebben zo’n RTI. Heb je ‘m nog niet, neem dan contact op met je netbeheerder.

Voor afname mag de netbeheerder een verzoek doen aan grootverbruikers, maar dat gebeurt niet bij mkb-bedrijven. Het gaat in die gevallen alleen om het hoogspanningsnet. In geval van nood, mag de netbeheerder afschakelen zónder vooraf te informeren. Dat doen ze om schade aan het net te voorkomen. Na de storing of afschakeling krijg je hierover een bericht met uitleg.

Als je jouw maximale capaciteit overschrijdt, krijg je een waarschuwing van de netbeheerder met uitleg over de gevolgen als je je niet houdt aan het afgesproken vermogen. Kom je de afspraken niet na, dan kan de netbeheerder besluiten je af te schakelen.

Ondernemers moeten hun lot in eigen hand nemen. Uiteraard heb je daar overheden en netbeheerders bij nodig maar daar moet je niet op wachten. Onderneem zelf actie! Dus laten we ons verenigen en dit probleem gezamenlijk oppakken. Daarbij is een faciliterende houding vanuit overheid en netbeheerders essentieel. Dus ondernemers zoeken zelf een oplossing die het beste bij hun onderneming of bedrijventerrein past. Het is dan aan de netbeheerder om de ondernemers te helpen. Door bijvoorbeeld zo snel mogelijk de informatie te geven die de ondernemer nodig heeft om besluiten te nemen en stappen te kunnen zetten.